> ✍️ Bản nháp đầu tiên nha, sẽ refine nhiều đó... Sáng nay trong khi chạy bộ mình đã nghĩ kỹ năng của một con người về cơ bản bao gồm bốn trụ cột 1. Nghe 2. Nói 3. Đọc 4. Viết Bốn trụ cột này chia ra thì tách biệt, nhưng thực chất là giao thoa nhau. Và không trụ cột nào thực sự vững chắc nếu các cột còn lại lỏng lẻo. ## Nghe Chúng ta cần phải biết cách lắng nghe. Một người biết lắng nghe tốt là người có thể nghe được cả những lời người khác nói, và cả những điều người ta không nói. Có khả năng cảm nhận được âm thanh. Thế giới có ti tỉ loại âm thanh. Từ tiếng còi tàu xe, tiếng bánh xe lăn trên đường mòn, tiếng leng keng của sự va chạm tới những tiếng ít ngẫu nhiên hơn như tiếng mưa rơi, tiếng gió lùa hay tiếng hót của bầy chim ban sáng. Trong xã hội đầy nhiễu nhương như ngày nay, nghe hiểu là một kỹ năng thực sự rất khó để đạt tới trình độ tinh tế. Hoặc là bạn sẽ quá chú trọng vào một kiểu âm thanh - như những người học nhạc cụ, hoặc là bạn chỉ để ý những thứ hời hợt. ## Đọc Đọc ở đây bao gồm cả việc đọc sách, "đọc" để hiểu cái một bức tranh muốn diễn đạt (**nhìn**), hoặc "đọc" một bộ phim (**xem**). Ở một mức độ cao hơn, đọc chính là "thấy". Bạn có thể xem hàng trăm bộ phim, đọc hàng ngàn cuốn sách về phim ảnh, nhưng nếu bạn không thể "thấy", hoặc không cố gắng [[học cách để thấy]], bạn vẫn là kẻ mù mờ về phim ảnh. Đọc sách cũng vậy. Nhiều người sa vào việc sưu tầm sách hơn là thực sự đọc để lĩnh hội kiến thức. Việc đọc sách để giải trí thì cũng không có gì sai, nhưng sẽ là lãng phí thời gian nếu một người muốn dùng sách như một cách để mở mang hiểu biết. Nếu bạn biết cách đọc, ngay cả những tiểu thuyết hư cấu cũng sẽ dạy bạn nhiều điều. Hãy thử Sherlock Holmes của Conan Doyel, Tên của Đoá Hồng, hay thậm chí Harry Potter. Vô vàn kiến thức, những ý tưởng, và sự đổi mới sau này lấy ý tưởng từ những thiên truyện này. ## Nói Nói là một kỹ năng mà mỗi con người khi lớn lên đều có thể làm được. Và người ta thường nói ở mức trung bình. Đủ để truyền đạt thông tin tới người nghe. Vài người có thể diễn thuyết tốt nếu có luyện tập. Và rất ít người thực sự có thể dùng lời nói để truyền cảm hứng hoặc thao túng một đám đông làm theo ý mình. Nếu như viết hiệu quả giúp người đọc dễ dàng nắm thông tin thì nói rõ ràng, truyền cảm sẽ trực tiếp khiến người nghe bị thuyết phục, cảm động. Những người có kỹ năng nói bậc thầy chính là những nhà truyền giáo, những thầy tu, cha xứ, hay lãnh đạo phong trào. Có người giỏi nói chuyện phiếm (small talk), nhưng lại tắc tị khi phải diễn thuyết về một lĩnh vực. Và ngược lại, diễn thuyết thì giỏi nhưng lại không tìm được ý tưởng (bằng lời nói) để hoà nhập vào tập thể. Theo mình, để nói hiệu quả, trước tiên một người cần học [[Cách diễn đạt hiệu quả]] trước, sau đó mới tới sự truyền cảm, và cuối cùng là nắm bắt tâm lý đám đông để điều hướng hiệu quả lời nói theo ý mình muốn. ## Viết Dường như mọi người đều "sợ viết", mang tâm lý ngại ngùng khi nói về việc viết. Nguyên do có lẽ là việc viết ít khi được rèn luyện từ thưở nhỏ. Người ta chỉ có thể viết tốt lên nếu viết nhiều, mặc dù viết nhiều không đảm bảo bài viết của bạn sẽ tốt. Và thường chỉ những người yêu thích việc viết lách mới ngồi hàng tiếng đồng hồ để viết. Nhưng Viết lại là một kỹ năng thực sự rất quan trọng, vì [[Viết là cách hỗ trợ tư duy tốt]]. Một người có tư duy tốt thường sẽ viết tốt. Dân chuyên văn thường cảm thấy ghen tị với một bài văn nghị luận được viết bởi dân chuyên Toán. Đó là bởi vì tư duy logic của dân Toán tốt, họ đem sự mạch lạc vào bài văn và làm cho nó rất đáng để nghiền ngẫm. Mặc dù cách tư duy khoa học và logic có thể học, nhưng sẽ tốt hơn nếu có thể phát triển kiểu tư duy này từ thời niên thiếu. Càng nhiều tuổi thì việc vươn tới đỉnh cao sẽ càng trắc trở, càng cần rất rất nhiều quyết tâm. Mặc dù chỉ quyết tâm và chăm chỉ cũng không đảm bảo bạn sẽ thành công.